هانس رایشنباخ – Hans Reichenbach

ساخت وبلاگ
هانس رایشنباخهانس رایشنباخ

هانس رایشنباخ از برجسته‌ترین فیلسوفان علم در قرن بیستم و از طرفداران تجربه‌گرایی منطقی بود- رایشنباخ بابت پژوهش‌هایش در مورد نتایج فلسفی نظریه نسبیت و مکانیک کوانتمی- و نیز بابت آثارش در نظریه احتمال و ماهیت قوانین طبیعت مشهور است- از میان فیلسوفان مشهور علم- هیلاری پاتنم و وزلی سالمون زیر نظر او دکترا گرفته‌اند

زندگی هانس رایشنباخ

هانس رایشنباخ فیلسوف علم و یکی از رهبران اصلی جنبش فلسفی مشهور به تجربه‌گرایی منطقی در 1891 در هامبورگ آلمان به دنیا آمد. مدت کوتاهی مهندسی خواند و پس از آن به ریاضیات- فلسفه و فیزیک روی آورد و در دانشگاه ‌های برلین و مونیخ و گوتینگن به تحصیل پرداخت. در 1915 در رشته فلسفه از دانشگاه ارلانگن دکترا گرفت. موضوع پایان نامه او -جنبه‌های ریاضی و فلسفی احتمالات- بود. در 1916 نیز از دانشگاه گوتینگن در ریاضیات و فیزیک دکتری گرفت و در دانشگاه برلین به تدریس فلسفه علم پرداخت و رییس گروه تجربه‌گرایان منطقی برلین بود. رایشنباخ با اینشتین رابطه نزدیکی داشت و به همراه کارنپ مهم‌ترین مجله فلسفه علم را که وابسته به حلقه وین بود- تحت عنوان -ارکنتینس- -شناخت- بنیان گذاشت. با ظهور هیتلر رایشنباخ نخست به استانبول و سپس به دانشگاه کالیفرنیا در لس آنجلس مهاجرت کرد و تا زمان مرگش در آن جا بود.

هانس رایشنباخهانس رایشنباخ

رایشنباخ نخست پیرو کانت بود- اما بعدها در مقابل افکار او موضع گرفت و در آثاری همچون – نظریه نسبیت و معرفت پیشینی- -1920- و – فلسفه زمان و مکان- -1928- و -جهت زمان- -1956- استدلال کرد که آموزه‌ های کانت در باب خصلت پیشینی و ترکیبی مکان- زمان و علیت با نظریه نسبیت ناسازگار است.
رایشنباخ برخلاف معیار تایید پذیری فراگیر پوزیتویست‌های حلقه وین- معیار تایید پذیری احتمالاتی را کافی دانست. وی ضمن نقد پدیدارگرایی بیان می دارد که معرفت ما از جهان مبتنی بر ادراکات ما از جهان فیزیکی است- هر چند نمی‌توان مطمین بود که این معرفت مطابق با واقع است. علاوه بر این- او درباره امور مشاهده ناپذیر-برای مثال ذرات زیر اتمی- واقع‌گرا و بر این باور بود که کسب معرفت احتمالاتی درباره این امور ممکن است. او این دیدگاهش را در 1938 در کتاب -تجربه و پیشگویی- مطرح کرد و همین کتاب بود که به منزله اثری در نقد پوزیتیویسم تلقی شد.

هانس رایشنباخ در 1935 کتابی درباره مسیله احتمالات و استقراء تحت عنوان – نظریه احتمالات- نوشت. رایشنباخ نقدهای هیوم به استقرا را جدی گرفت و در پاسخ به آنها به توجیهی عمل گرایانه متوسل شده و بیان داشت: هر چند نمی‌توان یقین داشت که آیا طبیعت همواره بدین سان عمل خواهد کرد که تا کنون عمل کرده- اما با به کار بستن استقرا هر چه را ممکن است به دست خواهیم آورد و چیزی را هم از دست نخواهیم داد و اگر روشی بتواند موثر باشد- آن روش استقراست. به بیان دیگر رایشنباخ بر آن بود که – با کنار گذاشتن استقرا- علم دیگر نمی تواند مدعی صادق بودن احکامش باشد و نظریات خود را از ساخته‌های دل بخواهی ذهن شاعر برتر بداند.- به عقیده رایشنباخ کل علم اصل استقرا را بی‌قید و شرط پذیرفته است و در زندگی روزمره هیچ کس نمی‌تواند به جد تردیدی در این اصل روا دارد. هر چند رایشنباخ معرفت واقعی را مبتنی بر تجربه می‌دانست- اما بر این باور هم بود که تجربه هیچگاه نمی‌تواند به معرفت یقینی درباره جهان بینجامد.

رایشنباخ برای تبیین بی‌نظمی ‌های علی در مکانیک کوانتوم- منطق سه ارزشی را پذیرفت و در باب مکان تا حدودی از نظریه قراردادی بودن هندسه پوانکاره دفاع کرد که در آن ادعا می شد یک فیزیکدان به آسانی می تواند بین یک هندسه اقلیدسی و یکی از اشکال هندسه نااقلیدسی آزادانه یکی را انتخاب کند و پس از آن روش اندازه گیری خود را طوری انتخاب کند که با نوع هندسه انتخاب شده هماهنگ باشد. رایشنباخ -امکان تحقیق پذیری فیزیکی- را برای معناداری گزاره های علمی پذیرفته و با اینشتین هم رای بود که همزمانی رابطه ای عینی میان رویدادها به شمار نمی رود- بلکه رابطه ای است میان دو یا چند رویداد و یک ناظر. تمایزی را که رایشنباخ میان مقام کشف و مقام داوری در باب قوانین و نظریه های علمی قایل شد- مورد پذیرش جمع زیادی از فلاسفه علم پس از او قرار گرفت.
بسیاری از آثار رایشنباخ با زبان و ادبیات فنی نوشته شده است- اما او همیشه علاقه‌مند بود که نظراتش را به زبان غیر فنی نیز بیان کند. یکی از کتاب‌های او که با زبان غیر فنی نگاشته شده- کتاب – طلوع فلسفه علمی- است که در 1951 منتشر شد. ترجمه این کتاب با همین عنوان توسط انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شده است.

هانس رایشنباخهانس رایشنباخ

بعضی از آثار هانس رایشنباخ

1- فلسفه مکان و زمان-1928- Philosophie der Raum-Zeit_lehre
2- تجربه و پیش بینی -1938- Experience and Prediction
3- مبانی فلسفی مکانیک کوانتوم-1944- Philosophical Foundation of Quantum Mechanics
4- فلسفه نوین علم-1958- Modern Philosophy of Science

مرگ هانس رایشنباخ

هانس رایشنباخ در 1935 در لس آنجلس از دنیا رفت.

منبع :

آکا ایران

ویکی پدیا

آدمای گنده

انجمن اجتماع اندیشه - تمامی انجمن‌ها ]...
ما را در سایت انجمن اجتماع اندیشه - تمامی انجمن‌ها ] دنبال می کنید

برچسب : رایشنباخ, نویسنده : piuc بازدید : 129 تاريخ : پنجشنبه 30 شهريور 1396 ساعت: 4:20