آلفرد نوبل – Alfred Nobel

آلفرد نوبل

آلفرد نوبل با نام کامل آلفرد برنهارد نوبل شیمی‌دان- مهندس- مبتکر و اسلحه‌ساز سویدی است که به عنوان مخترع دینامیت شناخته می‌شود- او از سال ۱۸۹۴ تا روز مرگش صاحب اسلحه‌سازی بزرگ بوفورس بود- وی در آخرین وصیت نامه خود سرمایه حیرت انگیزش را برای تامین هزینه‌های جایزه نوبل اختصاص داد- عنصر شیمیایی نوبلیم به احترام او نام‌گذاری شده‌است

زندگی آلفرد نوبل

آلفرد نوبل در ۲۱ اکتبر سال ۱۸۳۳ در شهر استکهلم سوید دیده به جهان گشود. نوبل- نوه یکی از دانشمندان قرن هفدهم میلادی- اولاس رودبک -۱۶۳۰–۱۷۰۸– فرزند سوم امانویل نوبل -۱۸۰۱–۱۸۷۲- و آندریته آلسل -۱۸۰۵–۱۸۸۹- بود. آلفرد نوبل همراه با خانواده‌اش در سال ۱۸۴۲ به سن پترزبورگ مهاجرت کرد. در آن جا پدرش -که اولین تخته چندلایی را اختراع کرده بود- یک کارخانه تسلیحات سازی ایجاد کرده بود و مین‌های آبی می‌ساخت.

از همان کودکی نشانه‌ های علاقه به علوم- به ویژه شیمی در وی پدیدار شد.او توانست در سن پطرزبورگ تحصیل کند. پدرش امانویل نوبل از جمله مخترعانی بود که توانست یک مین زیردریایی بسازد. به همین دلیل به درخواست دولت روسیه که مین‌ ها را خریداری کرده بود- به سن پطرزبورگ نقل مکان کرد.

آلفرد در آن شهر تحت نظر نیکلای نیکلایویچ زینین به مطالعه شیمی پرداخت. در سال ۱۸۵۹- کارخانه خانوادگی آن‌ها به عهده پسر دوم- لودویگ نوبل -۱۸۳۱–۱۸۸۸- گذاشته شد که آن را وسعت قابل ملاحظه‌ای بخشید. این شرکت خانوادگی بعد از مدتی ورشکسته شد و آلفرد به همراه خانواده‌اش به آمریکا رفت. وی تمام وقت خود را به تحقیق درباره مواد منفجره- مخصوصا ایمن‌سازی و استفاده بهتر از نیتروگلیسیرین پرداخت. این ماده -نیتروگلیسیرین- در سال ۱۸۴۷ توسط آسکانیو سوبررو- یکی از دانشجویان تیوفیل- ژول پلوز در دانشگاه تورین کشف شده بود.

وی در سال ۱۸۶۳ به سوید بازگشت و در کارگاه پدر در هلنبورگ به عنوان شیمیدان مشغول به کار شد. آلفرد نوبل در تولید صنعت مواد منفجره نیتروگلیسیرین موفقیت بسیاری بدست آورده است.

آلفرد نوبل

اختراعات الفرد نوبل

در سال ۱۸۶۴ انفجاری منجر به ویرانی کارخانه و مرگ چند نفر از جمله برادر جوانترش گردید. این شیمیدان بزرگ و ارزشمند سویدی که در نهایت در سال ١٨۶۶ توانست دینامیت را کشف کند- نتواست به مردم بگوید که نباید از این ماده برای کشتن و مقاصد جنگی استفاده کرد. پس از آن که کارخانه‌ هایی در آلمان و نروژ ساخته شدند- آلفرد نوبل در سال ۱۸۶۷ اختراع نوعی از نیتروگلیسیرین به نام دینامیت را به ثبت رساند. در دینامیت او نیتروگلیسیرین جذب خاک دیاتومه جامد بی‌ اثری شده بود- از این رو کارکردن با آن ایمن تر بود. این اختراع به سرعت کار ساخت و سازها را در بسیاری از کشورها بهبود بخشید.

آلفرد نوبل در سال ۱۸۷۵ ژلاتین منفجر شونده قویتری را ارایه داد که در آن نیتروگلیسیرین با نیتروسلولز- ژلاتینی شده بود. اختراع وی طرح های بزرگ راه‌ سازی مانند کانال کورینث و تونل گوتارد را امکان‌ پذیر ساخت. آلفرد مردی تنها- غالبا بیمار- فروتن- کمرو و دوستدار انسان‌ ها بود.

مرگ

آلفرد نوبل در ۱۰دسامبر سال ۱۸۹۶ پیش از تحقق ایده‌ هایش در منزل شخصی‌ اش واقع در سن رمو ایتالیا چشم از جهان فرو بست.

در قسمتی از وصیتنامه آلفرد نوبل آمده: تمام دارایی‌ ام طبق آنچه درپی می‌ آید تقسیم شود. این سرمایه به شکل اوراق بهادار معتبر توسط کارگزارانم از طریق تاسیس یک صندوق به عنوان جایزه سالانه به کسانی اعطا شود که طی سال گذشته خدمت بزرگی به جامعه انسانی کرده باشد.

جایزه نوبل به ۵ قسمت مساوی تقسیم شود و هر یک از آنها به یکی از موارد زیر اختصاص داده شود:

-یک سهم برای کسی که مهمترین اختراع یا اکتشاف در زمینه علوم فیزیک انجام داده است.
-یک سهم برای کسی که مهمترین یا مفیدترین اکتشاف را در زمینه علم شیمی انجام داده.
-یک سهم برای کسی که مهمترین کشف در رشته فیزیولوژی یا پزشکی انجام داده باشد.
-یک سهم برای کسی که برجسته‌ ترین اثر ادبی را خلق کند.
-یک سهم باقیمانده به کسی تعلق گیرد که بیشترین یا بهترین اقدام را برای ایجاد صلح و برادری و فروکاستن آتش دشمنی بین ملت‌ ها و برقراری دوستی انجام دهد.

مشخصات جایزه نوبل

جایزه نوبل شامل مدال افتخار و دیپلم شخصی و مبالغی وجه نقد است. طبق بند چهارم اساسنامه بنیاد نوبل بیش از ۳ نفر نمی‌ توانند در جایزه سهیم باشند. جایزه تنها به کسانی که در قیدحیات هستند تعلق می‌ گیرد- مگر آنکه نامزدی شخص وفات یافته پیش از مرگش اعلام شده باشد.

مراسم اهدای جایزه نوبل در سالن کنسرت استکهلم برگزار می‌ شود و پادشاه وقت سوید شخصا دیپلم و مدال و سند تایید کننده مبلغ جایزه را به دست برندگان می‌ دهد.

دیپلم افتخار فیزیک – شیمی توسط آکادمی سلطنتی علوم سوید و دیپلم فیزیولوژی یا پزشکی توسط انستیتو کارولینا تهیه می‌ شود. صحافی دیپلم‌ ها بر عهده صحافی hassler و falth است. جلدها از چرم بسیار مرغوب بز است.

دیپلم فیزیک دارای جلد آبی رنگ و دیپلم شیمی و فیزیولوژی یا پزشکی دارای جلد قرمز است. به علاوه خوشنویسان آرمی که از ترکیب حروف اول اسم شخص تشکیل می‌ شود را روی هر یک از دیپلم‌های اختصاصی برندگان حکاکی می‌ کنند. دیپلم‌ ها درون جعبه‌ ای از جنس مقوا که به منظور حفظ دیپلم‌ ها طراحی شده قرار می‌گیرند. ابعاد دیپلم نیز ۲۳در ۳۵ سانتی‌ متر است.

طبق اساسنامه بنیاد نوبل که با حضور پادشاه وقت سوید در تاریخ ۲۹ ژوین۱۹۰۰ تنظیم شده است- هیات اهدای جوایز موظف به تقدیم حواله مبلغ جایزه- دیپلم و مدال و تقدیرنامه اختصاصی به برندگان می‌ باشد.

مدال نوبل فیزیک – شیمی – فیزیولوژی یا پزشکی و ادبیات توسط مجسمه‌ ساز و کلیشه‌ ساز مشهور سویدی -اریک لیندبرگ- و مدال نوبل صلح توسط مجسمه‌ ساز نروژی -گوستاو ویگلند- طراحی شده است.
در یک طرف مدال سویدی تصویری از نوبل و طرف دیگر آن سالروز تولد و مرگ نوبل با حروف لاتین نگاشته شده است.

این مدال تا سال ۱۹۸۰ به وزن ۲۰۰ گرم- قطر۶۶ میلی‌ متر و از طلای ۱۸ عیار تهیه می‌ شد. از آن زمان تاکنون مدال از ترکیبی از طلای ۱۸عیار و ۲۴ عیار تهیه می‌ شود.

در سال ۱۹۰۰مبلغ جایزه ۱۵۰۸۰۰کرون سوید بود که در سال ۱۹۲۳ به کمترین حد خود یعنی ۱۱۵۰۰۰ کرون کاهش یافت. اما در سال های اخیر این مبلغ به طور قابل توجهی افزایش پیدا کرده است. ۱میلیون کرون در سال ۱۹۸۱- ۲میلیون در سال ۱۹۸۶- ۳ میلیون کرون در سال ۱۹۸۹- ۴ میلیون کرون در سال ۱۹۹۰- ۶ میلیون کرون در سال۲۰۰۰ و از سال ۲۰۰۱ ده میلیون کرون در هر رشته به برندگان اهدا می‌ شود.

آلفرد نوبل

نوبل در ایران

روایت‌هایی در خصوص سفر آلفرد نوبل به شهر رشت وجود دارد. روبرت و لویی نوبل- برادران آلفرد نوبل که صاحب یک شرکت اکتشاف نفت بودند- برادران آلفرد نوبل ساکن شهر رشت و در این شهر با اجازه‌نامه قانونی دولت در سال ۱۲۹۰ هجری شمسی صاحب انبار نفت بودند- و در عمارتی دوطبقه در میانه محوطه فعلی صدا و سیمای رشت واقع در خیابان نوبل -بلوار رسالت فعلی- سکونت داشت وی در این شهر به تجارت با کشورهای شمال دریاچه کاسپین -خزر- می‌پرداخت. نوبل از برادرش آلفرد هم برای بازدید از ایران و رشت دعوت کرد که او نیز آن زمان که هنوز شهرت چندانی نداشت برای مدتی به ایران می‌آید و مهمان برادر می‌شود. با فوت نوبل تاجر- از آنجا که وارثی نداشت- خانه او متروک می‌شود.

منبع :

بیتوته

پرورش افکار

ویکی پدیا

انجمن اجتماع اندیشه - تمامی انجمن‌ها ]...