- نکات لازم جهت ایجاد طراحی سایت شخصی
- لوله بازکنی چیست ؟ تفاوت تخلیه چاه و حفر چاه
- معرفی قطعات پرنیتر سه بعدی – اکسترودر
- دفترچه راهنمای لباسشویی سامسونگ
- کلایمر با کابین های دوبل و کاربرد آنها
- قفل های کارتی هتل چگونه کار می کنند ؟ میزان امنیت آنها چقدر است ؟
- اگر می خواهید طراح سایتی پرانرژی باقی بمانید حتما بخوانید!
- یراق کابینت مناسب
- انتخاب یراق کابینت
- اصول جذابیت طراحی سایت کاربر پسند
آخرین مطالب
امکانات وب
جرجی زیدانجرجی زیدان تاریخ‌نگار- داستان‌نویس- و روزنامه‌نگار عرب‌زبان لبنانی است که برای نوشتن ۲۳ رمان تاریخی و تاسیس نشریه الهلال معروف است- طی نهضت بیداری عرب‌ها و شکل‌گیری جنبش النهضه- قصد او از نوشتن رمان‌های تاریخی- آشنا نمودن مردمان عرب با فرهنگ و تاریخ خود بوده‌است
زندگی جرجی زیدان
جرجی زیدان جورجی زیدان- فرزند حبیب زیدان- در تاریخ 14 دسامبر 1861م- در بیروت و در خانواده‌ای مسیحی و تنگدست دیده به جهان گشود. پدر او غذاخوری کوچکی دایر کرده بود و بسیاری از دانشجویان و فضلای دانشگاه آمریکایی بیروت به آنجا رفت‌وآمد داشتند. وی زودتر از سن مقرر و در پنج سالگی روانه مدرسه شد تا با آموختن سواد و حساب در کار حساب و کتاب غذاخوری به پدرش کمک کند. حدود 11 سال داشت که به‌دلیل تنگدستی پدرش مجبور به ترک مدرسه شد.
پدرش که توان مالی استخدام کارگر را نداشت از او خواست به‌مدت چند هفته کمک کار او باشد ولی این چند هفته تا 8 سال طول کشید.با این وجود- کار و کمک به خانواده- او را از مطالعه و علم اندوزی منصرف نکرد- او که دریافته بود به خاطر وضعیت مالی خانواده- نمی‌تواند به مدرسه برود تصمیم گرفت معلم خودش باشد و از هر فرصتی برای مطالعه استفاده کند.او زبان انگلیسی را در مدرسه شبانه تعلیم دید و سپس به عضویت انجمن -شمس البر – درآمد.عضویت در این انجمن و آشنایی‌اش با فضلایی مانند دکتر یعقوب صروف- فارس نمر و بطرس بستانی و پسرش- سلیم- در آینده فکری و علمی جورجی زیدان تاثیر بسزایی داشت.
او تصمیم گرفت وارد دانشگاه بیروت شود و در رشته پزشکی تحصیل کند او شبانه روز- به مطالعه دروس مقدماتی پرداخت و توانست در سال 1881 م در زمره نفرات برتر- وارد رشته پزشکی شود. سال اول را با وجود مشکلات مالی و کمک به پدر با رتبه ممتاز به پایان رسانید ولی در سال دوم- اتفاقی در دانشگاه رخ داد که بسیاری از دانشجویان مجبور به انصراف از دانشگاه شدند.
یکی از استادان به نام دکتر لویس- نظریه تکامل -داروین- را در کلاس درس مطرح کرد- با اینکه معترض باورهای دینی نشد- از آنجا که این نظریه در آن زمان تازگی داشت و بسیاری از گروه‌های مذهبی آن را مخالف شرع می‌دانستند نسبت به این اقدام اعتراض کردند و خواستار استعفای او شدند. دانشجویان که برکنار شدن استاد را خلاف آزادی اندیشه می‌دانستند نسبت به این امر دست به اعتراض زدند که در نتیجه دانشجویان رشته پزشکی از دانشگاه انصراف دادند. با این وجود جورجی زیدان ناامید نشد و در رشته دارویی امتحان داد و توانست در زبان لاتین و علوم طبیعی و گیاه‌شناسی و شیمی مدرک دانشگاهی دریافت کند. مقدماتی پرداخت و توانست در سال 1881 م در زمره نفرات برتر- وارد رشته پزشکی شود.
او پس از اخراج از دانشگاه آمریکایی بیروت برای تحصیل در دانشگاه -القصر العینی- در سال 1883 روانه مصر شد البته وضعیت شهر در آن زمان به‌دلیل قیام احمد اعرابی تاسف‌بار بود .
با اینکه جورجی زیدان برای ادامه تحصیل به مصر رفته بود ولی به دلایلی از جمله مشکلات مالی از ادامه تحصیل منصرف شد و به‌دنبال منبع درآمد گشت و توانست در روزنامه-الزمان- که در آن هنگام تنها روزنامه مصر بود مشغول به کار شود و در سال 1884 م- همراه با نیروهای مصری به سودان عزیمت کرد و مدت ده ماه به‌عنوان مترجم در خدمت نیروهای مصری بود- سپس به مصر بازگشت و به خاطر حسن انجام وظیفه- چند نشان افتخار مصری و انگلیسی دریافت کند.
در سال 1885 به بیروت بازگشت و به یادگیری زبان‌های عبری و سریانی پرداخت و حاصل اندوخته خود را در کتابی با عنوان -الالفاظ العربیه و الفلسفه اللغویه-به رشته تحریر درآورد و با ارسال یک نسخه از این کتاب به مجمع علمی و شرق‌شناسی اروپا- بنیاد علوم شرقی در آسیا او را به عضویت پذیرفت.
در سال 1886 اداره مجله-المقتطف-را بر عهده گرفت و پس از حدود دو سال از آنجا استعفا داد تا به تالیف بپردازد و در همان سال کتاب -تاریخ مصر الحدیث- را تالیف کرد.
در اواخر همان سال مدرسه -العبیدیه الکبری- از او دعوت کرد در آن مدرسه به تدریس زبان و ادبیات عرب بپردازد. او نیز پذیرفت و دو سال در آنجا تدریس کرد. در خلال همین مدت بود که نخستین رمان تاریخی خود را با عنوان -المملوک الشارد- نوشت و چندین بار تجدید چاپ شد.
وی در سال 1891 با مشارکت نجیب متری- موسس انتشارات دار‌المعارف- چاپخانه‌ای به نام التالیف تاسیس کرد. پس از یک سال شراکت‌شان به‌هم خورد و جورجی زیدان آن را مستقلا اداره کرد و نام آن را به -الهلال- تغییر داد. در عرض کمتر از پنج سال- مجله الهلال نه تنها در جهان عرب- بلکه در تمام کشورهای غربی در میان عرب زبانان آنجا- جای خود را باز کرد و به منزله پلی میان جورجی زیدان و مخاطبانش شد.
او بیشتر تالیفات و داستان‌هایش را پیش از آنکه به‌صورت کتاب‌های مستقلی درآورد- نخست در مجله و به‌صورت مسلسل به چاپ می‌رساند. مجله الهلال- در زندگی علمی و فکری او و به شهرت رسیدنش نقش بسزایی داشت.
در تابستان 1912- برای دومین بار سفری به اروپا کرد- در این سفر به کشورهای مختلف از جمله فرانسه و انگلستان و سوییس رفت و خاطراتش در مجله الهلال طی چند فصل به چاپ رسید و چند سال پس از درگذشت او- در سال 1923- در قالب یک کتاب با نام -رحله جورجی زیدان الی اروبا سنه1912-منتشر شد.
جرجی زیدانجرجی زیدان در طول عمر نسبتا کوتاه خود آثار و تالیفات متعددی پدید آورد که بیشتر درباره تاریخ و تمدن عربی و اسلامی است که از آن جمله است: تاریخ آداب اللغه العربیه در چهار جلد- تاریخ التمدن الإسلامی در پنج جلد- علم الفراسه الجدید- الإسلام- تاریخ مصر الحدیث- تاریخ العرب قبل الإسلام- تاریخ انگلترا- التاریخ العام- التاریخ الیونان و الرومان- طبقات الامم و السلاسل البشریه و…همچنین به سبک نو بیست و یک رمان تاریخی را با موضوعات تاریخی و اسلامی به رشته تحریر درآورد.
جرجی زیدان توجهی به شخصیت پردازی ندارد. او از تحلیل ذهنیات شخصیات عاجز است و تنها به وصف ویژگی‌های ظاهری و نقل اعمالشان و گفتارشان می‌پردازد و شخصیت‌هایش را به خواننده به‌صورت ناتمام و هنگام ظاهر شدنشان در داستان بیان می‌کند. شخصیت‌های او ایستا و بی‌تحولند. آنها نمونه‌های کلی خیر و شر هستند و در واقع نوعی -تیپ- هستند تا شخصیت- و با ویژگی‌های ثابتی که خیلی زود خواننده آنها را می‌شناسند. خواننده وقتی با مطالعه یک داستان با این نوع تیپ‌ها آشنا می‌شود- هنگام مطالعه داستان‌های بعدی به سرعت می‌تواند شخصیت‌های تیپیک را باز شناسد. نویسنده- شخصیت‌های تاریخی را کامل- دقیق و عمیق معرفی نمی‌کند- خواننده نمی‌تواند علل و انگیزه اعمال و رفتار آن شخصیت‌ها را دقیقا بفهمد.
او صرفا به بیان حوادث تاریخی از طریق اعمال و رفتار شخصیت‌ها اکتفا می‌کند. اما ریشه‌ها و علل این وقایع را برای خواننده روشن نمی‌کند و بدین ترتیب خواننده عامی که مطالعات تاریخی ندارد- نمی‌تواند علت وقوع خیلی از وقایع و حوادث را درک کند. یکی دیگر از ویژگی داستانها در این زمینه- حضور مثبت و موثر راهبان و جایگاه حساس-دیر-در کمک و پناه دادن به شخصیت‌های مثبت داستان است و این مسیله را می‌شود اینگونه توجیه کرد که ممکن است این راهبان مسیحی در داستان‌های او نمادی از خود نویسنده و حضورش در یک کشور اسلامی مانند مصر باشد که به نقش مثبت خود در کمک به فرهنگ و تمدن مصریان مسلمان تاکید می‌کند.
توصیف: در رمان‌های جورجی زیدان شمار توصیفات مکان بسیار زیاد است. ویژگی عمده این توصیفات این است که اغلب- خارج از بافت داستانی اثر ارایه می‌شوند- یعنی نویسنده به هر بهانه ممکن- خواننده را به مکانی می‌کشاند و آنگاه اطلاعات خود را درباره آن مکان به خواننده عرضه می‌کند- از این‌رو حذف این توصیفات- لطمه‌ای به بافت داستانها وارد نمی‌آورد- به علاوه جورجی زیدان از این توصیفات برای تقویت ابعاد آموزشی خود بهره می‌گیرد. نویسنده هیچ اهمیتی به توصیف زمان و صحنه و مناظر طبیعت نداده است و این یک عیب فنی بزرگی است- چرا که توصیف محیط خارجی و مناظر طبیعت حوادث را زنده‌تر جلوه می‌دهد.
زبان: زبان و سبک نگارش جورجی زیدان- خالی از هر نوع صنایع ادبی و لفظی است. از آنجا که هدفش این بود که مطلب و معلومات مورد نظر خود را به خواننده منتقل کند- از زبانی ساده و بی‌آلایش- که برای همه قابل فهم باشد- استفاده کرده است. با توجه به طرز فکر و هدف او- بهره‌گیری از این نوع سبک نگارش- طبیعی است. زیرا به عقیده او- نثر ابزار عقل است و قلم در این میان وظیفه انتقال اندیشه به مخاطب را دارد و این انتقال باید واقعی و دور از تزیینات لفظی و ارایه‌های ادبی باشد.
و از سوی دیگر ریشه این نوع سبک را می‌توان در دو عامل جست و جو کرد: یکی اینکه او با هدف تعلیمی و نه لفاظی داستان می‌نوشت و در این حالت- آنچه برای نویسنده در درجه اول اهمیت قرار دارد- سهولت و سادگی دریافت مطالب توسط خواننده است و این امر بستگی به سادگی و روانی کلام نویسنده دارد. از طرف دیگر- زیدان یک ادیب به معنای واقعی نبود او بیشتر روزنامه نگار و مورخ بود تا ادیب- به همین دلیل سبک نویسندگی او مانند یک مورخ و روزنامه نگار کاملا ساده و بی‌آلایش بود.
منتقدان زیادی به نقد ساختار رمان‌های جرجی زیدان پرداخته‌اند ولی کمتر کسی پیدا می‌شود که به مضامین آن توجه کرده باشد. علت این امر را شاید بتوان در طرز نگرش نویسنده به تاریخ اسلام و عرب جست و جو کرد. وی با وجود اینکه اسم سلسله رمان‌هایش را رمان‌های تاریخ اسلام گذاشته است- ولی دید او نسبت به عناصر عربی و اسلامی حاکی از غرض ورزی است. در حالی که به عنایت به طرفداری و تمجید عناصر مسیحی پرداخته است. اختصاص فضا برای توصیف شعایر دین مسیحیت- ارایه تصاویری درخشان از راهبان- کلیساها- دیرها و استفاده از واژگانی چون موبد و انجیل و… خود دلایلی بر اثبات این ادعاست.
روی‌هم رفته می‌توان گفت از آنجایی که جرجی زیدان- بیش از آنکه ادیب و داستان‌نویس باشد- مورخ و روزنامه‌نگاربود و هدفش از داستان‌نویسی تعلیم تاریخ بود- لذا همین امر جنبه هنری و فنی داستان‌های او را تحت‌تاثیر قرار داد و سبب شد عناصر فنی داستان در آثار او ضعیف گردد. از طرف دیگر- او می‌خواست تاریخ را به گونه‌ای عرضه کند که مخاطب عادی و عامی به مطالعه آن مشتاق شده وبا کنجکاوی آن را دنبال کنند.
با این همه سخن از جرجی زیدان و نقد آثارش- این سوال مطرح می‌شود که آیا داستان‌های وی توانست تاثیری در داستان‌نویسی واقع‌گرایانه ادبیات عرب بگذارد و این تاثیر از چه جنبه‌ای است؟ برای جواب دادن به این سوال باید ابتدا علت توجه جورجی زیدان را به تاریخ و گرایش او به تعلیم تاریخ را بررسی کنیم. نخست اینکه جورجی زیدان علاقه خاصی به تاریخ داشت. اگر به عناوین کتاب‌های او توجه کنیم- می‌بینیم که اغلب آنها به تاریخ مربوط‌اند از طرف دیگر- شرایط فکری و فرهنگی روزگار او را باید در تشدید این گرایش و علاقه او موثر دانست. از دوران حکومت خدیو اسماعیل- حاکم مصر از سال 1882- 1863- روشنفکران و فرهیختگان مصری توجه خاصی به تاریخ و گذشته ملل عرب و تاریخ غرب نشان دادند- آنها از یک سو کوشیدند تاریخ ملل عرب را بشناسند و آن را در قالب آثار متعددی به جامعه معرفی کنند و از سوی دیگر- به مطالعه سرگذشت ملل پیشرفته اروپا و شناخت رمز موفقیت و ترقی آنها پرداختند.
این شرایط فکری و فرهنگی که توجه به تاریخ از مشخصه‌های قابل توجه آن به شمار می‌رفت- زیدان را بر آن داشت تا به تالیف آثار متعددی در زمینه تاریخ بپردازد. عامل دیگری که در گرایش جورجی زیدان به داستان نویسی تاریخی موثر بود آشنایی او با ادبیات غرب است.
جرجی زیدان در نوشتن تاریخ در قالب داستان برای مخاطبان عادی و عامی- آن هم به‌صورت یک مجموعه تحت‌تاثیر الکساندر دوما قرار گرفته است و بدین ترتیب آشنایی او با ادبیات غرب- او را به این فکر انداخت تا تاریخ عرب و اسلام را در قالب داستان- برای توده‌های مردم بازگو کند و آنها را به مطالعه تاریخ تشویق کند. – مسعد محمد الدیب- پیشین- ص82. شایان ذکر است که رویکرد جورجی زیدان به تاریخ بر خلاف توجه ادبای غربی مانند والتر اسکات ریشه ملل‌گرایانه نداشت- زیرا در آن دوران هنوز اندیشه‌های ملی‌گرایانه و قوم‌گرایی در میان مردم عرب زبان به‌وجود نیامده بود. به همین دلیل درصدد احیای گذشته و ستایش آن نبود بلکه به‌دنبال تعلیم تاریخ بود و گرایش به ملیت و احیای گذشته- پس از جنگ جهانی دوم- در میان ملل عرب زبان شکل گرفت و نویسندگان و ادبایی مانند نجیب محفوظ- عادل کامل- فرید ابو حدید- علی احمد باکثیر و امثال آنان در داستان‌های تاریخی خود به این موضوع پرداختند.
با نگاه به ادبیات داستانی عرب می‌توان نقش جرجی زیدان را در شکوفایی آن به وضوح مشاهده کرد. بزرگ‌ترین خدمتی که زیدان به جامعه ادبی عرب کرد این است که او علاوه بر فتح باب تالیف تاریخ ادبیات عربی- نگارش تاریخ را به شیوه جدید علمی معمول کرد. وی داستان را در خدمت تاریخ قرار داد و از طریق همین رمان‌ها تاریخ را به مردم تعلیم داد.
اما نگارش این نوع رمان‌ها بعد از وی به محاق فراموشی می‌افتد و جز تعدادی معدود مانند ابوالحمید-= إبنه المملوک- 1926- و معروف الارناووط -= سید قریش- 1931و عمربن الخطاب- 1932-و محمد حسین هیکل- کسی به تالیف رمان تاریخی کمر همت نمی‌بندد- ج.م عبدالجلیل-.
هر چند نگارش رمان تاریخی بعد از جورجی زیدان کم رونق شد ولی با مطالعه داستان‌هایش و تامل در نثر داستان‌های نویسندگان قبل و بعد از او به صراحت می‌توان این ادعا را کرد که جورجی زیدان با داستان‌هایش یک تاثیر چشمگیر در عرصه ادبیات داستانی عربی گذاشت و آن خلق سبک ساده داستان‌نویسی در ادبیات معاصر است. در حقیقت- داستان‌های وی نمونه‌ای از نثرهای روزنامه‌ای عصر نویسنده است که از سادگی و روایی خاصی برخوردار است.
جرجی زیدانرمانهای تاریخی
بیشتر شهرت جرجی زیدان به سبب داستان‌های تاریخی اوست و زیدان را پیشگام این نوع ادبی می‌دانند. زیدان ۲۲ داستان تاریخی دارد که اولی المملوک‌الشارِد -چاپ ۱۸۹۱- و آخری شجره الدّر -چاپ ۱۹۱۴- است. از این میان- هفده داستان به تاریخ عرب و اسلام تا عصر صلاح‌الدین ایوبی بر می‌گردد- چهار داستان متعلق به تاریخ جدید مصر و یکی هم متعلق به تحولات عثمانی است. زیدان تحت تاثیر و نفوذ داستان‌نویسان اروپایی- به خصوص والتر اسکات و الکساندر دوما- بوده و گرچه نتوانسته به سطح هنری آنها برسد- در این زمینه در ادبیات عرب موفق بوده‌است. در این داستانها زیدان قصد دارد وقایع گذشته را در روند دگرگونی حیات سیاسی عرب روایت کند- ازاین‌رو- جنبه تعلیمی و سرگرمی داستانها بر جنبه هنری آنها برتری دارد. داستان‌های وی طرح ساده‌ای دارند. محور اصلی این داستانها- عشق مجازی به زیبایی مسحورکننده زنی است که غالبا واقعیت مستند تاریخی ندارد. وی واقعیت‌های تاریخی را با این عشق مجازی می‌آمیزد و با نثری ساده و ایجاد کشمکش و تعلیق و هیجان- خواننده را تا پایان با خود همراه می‌کند. داستان‌های وی بارها تجدید چاپ و به فارسی- ترکی- هندی- روسی- آلمانی و برخی زبان‌های دیگر ترجمه شده‌است. ناقدان شیوه داستان‌نویسی زیدان را ستایش می‌کنند- اما داستان‌هایش اعتبار تاریخی ندارند. به‌نظر می‌رسد که زیدان تعمدا- برای تحقیر عرب‌ها- تاریخ آنها را تحریف کرده‌است. نویسندگانی نظیر فرح انطون در داستان اورشلیم الجدیده و القایم مقام نسیب بک در داستان خفایا مصر از او پیروی کرده‌اند- ولی هیچ‌کدام نتوانسته‌اند به محبوبیت زیدان دست یابند.
تاثیر بر دیگران
جرجی زیدان در کتاب تاریخ ادبیات عرب مدعی شد که شیعیان- آثار مکتوب قابل توجهی در تاریخ عرضه نکرده‌اند و نقش موثری در پیشرفت علوم اسلامی نداشته‌اند.
سه دوست جوان که از دانش آموختگان حوزه علمیه نجف و تربیت یافته فرهنگ شیعه بودند و عمیقا جریان فرهنگی شیعه را می‌شناختند و این ادعا را خلاف واقع می‌دانستند- با یکدیگر هم پیمان شدند که هر کدام به گونه‌ای به آن پاسخ دهند و زیدان را متوجه خطای تاریخی بزرگش بنمایند.
یکی از آن سه تن- علامه شیخ محمدحسین کاشف‌الغطا -درگذشته ۱۳۷۳ قمری- بود که به نقد روش تحقیق این کتاب پرداخت و خطاهای متعدد آن را برشمرد و حاصل کار خود را به صورت کتابی به نام النقود و الردود -نقدها و پاسخ‌ها- منتشر ساخت.
دومین دوست- علامه سید حسن صدر بود که کتابی با نام تاسیس الشیعه الکرام لعلوم الاسلام -بنیانگذاری علوم اسلامی به دست شیعه- منتشر شد و محققان را متوجّه جنبه‌های ناگفته تاریخ علوم اسلامی نمود. اما سومین دوست که علامه شیخ آقابزرگ تهرانی بود که با کوششی زیاد- کتابخانه‌های سراسر کشورهای اسلامی را کاوید و از میان کتاب‌های آنها نزدیک به شصت هزار کتاب شیعی را شناسایی کرد و بدین ترتیب- توانست -کتاب‌شناسی بزرگ شیعه- را از آغاز تاریخ اسلام تا عصر خویش تدوین کند. این کتاب‌شناسی که نگاهی به هزار و سیصد سال فعالیت علمی شیعه دارد- طی حدود سی جلد و با عنوان الذریعه الی تصانیف الشیعه -راهنمای آثار مکتوب شیعه- پاسخ مشروحی بود به ادّعای جرجی زیدان. بعدها این اثر- منشا تحقیقات تازه‌ای در باب مکتوبات شیعه گشت و آثار فراموش‌شده را بازشناساند.
آثار جرجی زیدان
پژوهش‌های تاریخی
تاریخ مصر ۱۸۸۹
تاریخ فراماسون‌ها ۱۸۸۹
تاریخ ملل ۱۸۹۰
تاریخ یونان و روم ۱۸۹۹
تاریخ تمدن اسلامی ۱۹۰۲–۱۹۰۶
تاریخ عرب قبل از اسلام ۱۹۰۸
ادبیات
زبان عربی و فلسفه زبانی ۱۸۸۹
تاریخ ادبیات عرب ۱۹۱۱
داستان‌های تاریخی
المملوک‌الشارد ۱۸۹۱
اسیر المهتدی ۱۸۹۲
استبداد ممالیک ۱۸۹۳
جهاد المحبین ۱۸۹۳
ارمانوس مصری: داستان گشودن مصر بدست عمروعاص ۱۸۹۶
دختران غسان ۱۸۹۷/۹۸
عذراء قریش: داستان کشته‌شدن عثمان و جنگ‌های جمل و صفین ۱۸۹۹
هفده رمضان: داستان کشته‌شدن علی ابن ابیطالب ۱۹۰۰
پیشوای کربلا: داستان کشته‌شدن حسین ابن علی ۱۹۰۱
حجاج بن یوسف: درباره سیاست دوران بنی امیه ۱۹۰۲
فتح اندلس ۱۹۰۳
شارل و عبدالرحمن: داستان پیروزی‌های اسلام در اروپا ۱۹۰۴
ابومسلم خراسانی ۱۹۰۵
عباسه دختر هارون الرشید ۱۹۰۶
امین و مامون ۱۹۰۷
عروس فرغانه: داستانی در مورد زمان المعتصم و پایتخت شدن سامرا ۱۹۰۸
احمد بن طولون: داستانی در مورد مصر در قرن سوم هجری ۱۹۰۹
عبدالرحمن ناصر:در مورد دوران زرین اندلس ۱۹۱۰
خیزش عثمانی:درباره اوضاع سیاسی دوره عبدالحمید دوم ۱۹۱۱
دختر قیروان ۱۹۱۲
صلاح الدین ایوبی ۱۹۱۳
شجر الدر ۱۹۱۴
مجله‌ها
مجله الهلال ۱۸۹۲–۱۹۱۴
زندگی‌نامه
زندگی‌نامه جورجی زیدان ۱۹۱۶
مرگ جرجی زیدان
روز سه‌شنبه- 21 ژوییه سال 1914م- جورجی زیدان مثل هر روز به سر کار رفت و حین کار همان‌گونه که خود آرزو داشت- درگذشت.
منبع :
فردا نیوز
راسخون
ویکی پدیا
انجمن اجتماع اندیشه - تمامی انجمن‌ها ]...ما را در سایت انجمن اجتماع اندیشه - تمامی انجمن‌ها ] دنبال می کنید
برچسب : نویسنده : piuc بازدید : 177