آمدیو آووگادرو – Amedeo Avogadro

آمدیو آووگادرو  – با نام کامل لورنزو رومانو کارلو آمادیو آووگادرو دی کوارنیا ا دی چرتو – کنت کوارنیا و چرتو دانشمند ایتالیایی بود – که در ۹ اوت سال ۱۷۷۵    -میلادی- در شهر تورین در کشور ایتالیا چشم به جهان گشود – او در گسترش نظریه مولکولی سهم مهمی داشت و قانون آووگادرو را کشف کرد

زندگی آمدیو آووگادرو

آمدیو آووگادرو در ۹ ژوین ۱۷۷۶ درشهر تورینو ایتالیا به دنیا آمد. پدرش قاضی بود و علاقه داشت پسرش نیز همین پیشه را دنبال کند. آمدو در ۱۶ سالگی موفق به اخذ لیسانس و در ۲۰ سالگی به دریافت دکتری حقوق نایل شد- ولی پس از چندی با دانستن این مطلب که این حرفه ارضایش نمی کند- به ریاضیات و فیزیک روی آورد.

آمدیو آووگادرو در ۳۳ سالگی به مقام استادی فیزیک کالج سلطنتی ورچلی در شمال ایتالیا منصوب شد. در سال ۱۸۱۱ فرضیه معروف مولکولی اش را که بعدها فراموش شد- در یک مجله فرانسوی منتشر کرد. در آن زمان به علت جنگ و اغتشاشات داخلی- وضعیت دانشگاه خوب نبود. کلاس های درس آووگادرو به علت تغییر رهبران به دلخواه باز و بسته می شدند. در سال های ۱۸۲۰ تا ۱۸۴۰ دانشگاه ها تعطیل شدند و آووگادرو به عنوان استاد فیزیک دانشگاه به تورین رفت.

سابقا دانشمندان روش های مختلفی را برای اندازه گیری مولکول های گاز به کار می بردند- اما آووگادرو ثابت کرد که حجم مساوی از هر گاز- تعداد مولکول مساوی دارد به شرط آنکه اندازه گیری گاز در شرایط مساوی از دما و فشار صورت گیرد. امروزه این فرضیه در شیمی به نام آووگادرو معروف است.

دالتون بنیانگذار نظریه اتمی اعتقاد داشت که فرمول شیمیایی آب H2O است. در سال ۱۸۰۸ ژوزف گی لو ساک- با آزمایشاتی که انجام داد قسمت زیادی از نظریه دالتون را رد کرد اما در سال ۱۸۱۱ آمدیو آووگادرو با چاپ مقاله ای فرضیه مولکولی نظریه دالتون را تکمیل کرد. آووگادرو در آن مقاله مولکول را معرفی کرده بود. سالها بعد با تلاش استانیسلایو کانیزارو- شیمیدان ایتالیایی نظریه مولکولی آووگادرو به اثبات رسید و به همین دلیل در سال ۱۸۹۱ کانیزارو به دریافت نشان انجمن سلطنتی انگلستان نایل شد.

آمدو آووگادرو یک مول از هر ذره – اتم – مولکول یا یون – به تعداد عدد آووگادرو از آن ذره است. یعنی یک ذره مثلا یک مول اتم کربن به اندازه اتم کربن دارد که این مقدار اتم در کنار هم یک مول را ایجاد می‌کنند.

ریشه لغوی عدد را به یاد دانشمند پر آوازه ایتالیایی -آمدیو آووگادرو- عدد آووگادرو نامیدند که این عدد – تعداد ذره‌‌های موجود در یک مول از یک ماده است.

اتم گرم
از آنجاییکه اتم‌ها ذراتی بسیار کوچکند و جرم بسیار کمی دارند- یکاهای معمولی مانند گرم برای اندازه گیری جرم آنها بسیار بزرگ است. بنابراین اندازه گیری جرم یکی از آنها با ابزارهای معمولی – کاری غیر ممکن است. به این علت – همواره به جای جرم یک اتم – جرم تعدادی از آنها را که شامل تعداد است در نظر می‌گیرند که جرم این تعداد از ذره را مبنای کار خود قرار می‌دهند که قابل اندازه گیری با ترازو است که می‌توان برای مقاصد عملی چه در آزمایشگاه و چه در کارخانه بکار برد.

شیمیدانها جرم یک مول یا اتم را اتم گرم می‌نامند.
کاربرد عدد آووگادرو
برای بیان مفهوم اتم گرم

شیمیدان‌ها جرم یک مول یا اتم را اتم گرم می‌گویند و آنرا برحسب گرم بیان می‌کنند. برای مثال اتم اکسیژن – 16 گرم و اتم کربن – 12 گرم است- یعنی جرم یک مول از اتمهای اکسیژن که شامل اتم است- برابر 16 گرم و به همین ترتیب – جرم یک مول از اتم‌های کربن برابر 12 گرم است.

مفهوم مولکول گرم

بدیهی است جرم یک مول از مولکول‌های یک ماده که -مولکول گرم- نامیده می‌شود. به کمک اتم گرم اتم‌های سازنده آن به آسانی قابل محاسبه است. برای مثال – مولکول گرم اکسیژن برابر مجموع دو اتم اکسیژن گرم و مولکول گرم برابر است با مجموع دو اتم اکسیژن و یک اتم کربن گرم است.

مفهوم وزن مولکولی

شمار اجزای یک مول برابر با عدد آووگادرو است. تعداد مولکول‌های موجود در یک مول از یک ترکیب مولکولی – برابر با عدد آووگادرو است و جرم آن بر حسب گرم برابر با وزن مولکولی آن ترکیب است. برای مثال – وزن مولکولی برابر با 18.02 است. در نتیجه داریم:

مرگ آمدیو آووگادرو

آووگادرو در ۹ ژوییه سال ۱۸۵۶ و در سن هشتاد سالگی در شهر تورین از دنیا رفت- درحالیکه دنیای علم آن روز به نبوغ این دانشمند پی نبرد.

منبع : 

شیمی

ویکی پدیا