شهریار – Mohammad-Hossein Shahriar

شهریار

شهریار با نام کامل سید محمدحسین بهجت تبریزی شاعر ایرانی اهل تبریز بود که به زبان‌های ترکی آذربایجانی و فارسی شعر سروده است- مهم‌ترین اثر شهریار منظومه حیدربابایه سلام -سلام به حیدربابا- است که از شاهکارهای ادبیات ترکی آذربایجانی به‌شمار می‌رود- این مجموعه در میان اشعار مدرن قرار گرفته و به بیش از ۸۰ زبان زنده دنیا ترجمه شده است

زندگی شهریار

سید محمدحسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار -پیش از آن بهجت تبریزی- در سال ۱۲۸۵ هجری شمسی در روستای خشکناب در بخش قره‌چمن آذربایجان متولد شد. او در خانواده ای متدین – کریم الطبع واهل فضل پا بر عرصه وجود نهاد. پدرش حاجی میر آقای خوشکنابی از وکلای مبرز و فاضل وعارف روزگار خود بود که به سبب حسن کتابتش به عنوان خوشنویسی توانا مشهور حدود خود گشته بود.

دوران کودکی را – به علت شیوع بیماری در شهر – در روستای اجدادی اش خشکناب واقع در شهرستان بستان‌آباد سپری کرد. شهریار که دوران کودکی خود را در میان روستاییان صمیمی و خونگرم خوشکناب در کنارکوه افسونگر – حیدر بابا – گذرانده بود همچون تصویر برداری توانا خاطرات زندگانی لطیف خود را در میان مردم مهربان و پاک طینت روستا و در حریم آن کوه سحرانگیز به ذهن سپرد. پس از پایان سیکل -راهنمایی- در تبریز- در سال ۱۳۰۰ برای ادامه تحصیل از تبریز عازم تهران شد و در مدرسه دارالفنون تا سال ۱۳۰۳ و پس از آن در رشته پزشکی ادامه تحصیل داد.

حدود شش ماه پیش از گرفتن مدرک دکتری- به‌علت شکست عشقی و ناراحتی خیال و پیش‌ آمدهای دیگر- ترک تحصیل کرد. پس از سفری چهارساله به خراسان- برای کار در اداره ثبت اسناد مشهد و نیشابور- شهریار به تهران بازگشت. در سال ۱۳۱۳ که شهریار در خراسان بود- پدرش حاج میرآقا خشگنابی درگذشت. او به سال ۱۳۱۵ در بانک کشاورزی استخدام و پس از مدتی به تبریز منتقل شد. دانشگاه تبریز شهریار را یکی از پاسداران شعر و ادب میهن خواند و عنوان دکتری افتخاری دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز را نیز به وی اعطا کرد.

در سال‌های ۱۳۲۹ تا ۱۳۳۰ اثر مشهور خود -حیدربابایه سلام- را می‌سراید. در تیر ۱۳۳۱ مادرش درمی‌گذرد. در مرداد ۱۳۳۲ به تبریز می‌آید و با یکی از بستگان خود به‌نام عزیزه عبدخالقی ازدواج می‌کند که حاصل این ازدواج سه فرزند – دو دختر به نام‌های شهرزاد و مریم و یک پسر به نام هادی – می‌شود.
شهریار پس از انقلاب ۱۳۵۷ شعرهایی در مدح نظام جمهوری اسلامی ایران سرود.

عشق و شعر

وی اولین دفتر شعر خود را در سال ۱۳۱۰ با مقدمه ملک‌الشعرای بهار- سعید نفیسی و پژمان بختیاری منتشر کرد. بسیاری از اشعار او به فارسی و زبان ترکی آذربایجانی جز آثار ماندگار این زبان‌هاست. منظومه حیدربابایه سلام که در سال‌های ۱۳۲۹ تا۱۳۳۰ سروده شده‌است- از مهم‌ترین آثار ادبی ترکی آذربایجانی شناخته می‌شود. علاوه بر استادی در شعر- وی استاد سه تار هم بود.

شهریار

ویژگی های شخصی او

شهریار شاعری مومن و مسلمان بود. عمق اعتقادات قلبی او از خلال بسیاری از اشعارش بخوبی پیداست. از دیگر خصوصیات بارز او رقت و حساسیت فوق العاده و فروتنی و درویشی همیشگی- مهمان دوستی و مهمان نوازی دایمی- اخلاص و صمیمیت ویژه با دوستان واقعی- علاقه ی مفرط به تمام هنرها بخصوص شعر- موسیقی و خوشنویسی بود. او خط نسخ و نستعلیق بویژه خط تحریر را خوب می نوشت. در جوانی سه تار میزد و آنطور نیکو مینواخت که اشک استاد ابوالحسن صبا را جاری می کرد. پس از مدتی سه تار را برای همیشه کنار گذاشت.

نکاتی از زندگی

بنا به وصیتش در مقبره الشعرای همین شهر به خاک سپرده شد. ۲۷ شهریور را -روز شعر و ادب فارسی- نام‌گذاری کرده‌اند. وجه تسمیه این نام گذاری سالروز درگذشت شهریار است.

مهم‌ترین اثر شهریار منظومه حیدربابایه سلام -سلام به حیدربابا- است که از شاهکارهای ادبیات ترکی آذربایجانی به‌شمار می‌رود و شاعر در آن از اصالت و زیبایی‌های روستا یاد کرده‌است. این مجموعه در میان اشعار مدرن قرار گرفته و به بیش از ۸۰ زبان زنده دنیا ترجمه شده است.

شهریار در سرودن انواع گونه‌های شعر فارسی -مانند قصیده- مثنوی- غزل- قطعه- رباعی و شعر نیمایی- نیز تبحر داشته‌است. اما بیشتر از دیگر گونه‌ها در غزل شهره بود و از جمله غزل‌های معروف او می‌توان به -علی ای همای رحمت- و -آمدی جانم به قربانت- اشاره کرد. شهریار نسبت به علی بن ابی‌طالب ارادتی ویژه داشت و همچنین شیفتگی بسیاری نسبت به حافظ داشته‌است.

شهریار- از جمله سرایندگانی است که شعر را محلی نیک برای بیان این تفکرات تامل گونه و نصیحت آموز دانسته – و بسیاری از مواعظ اخلاقی – تربیتی را در قالبهای گوناگون شعری -به ویژه در قطعات – رباعیات و دوبیتی‌ها- بیان می‌کند . مخاطب این افکار و مفاهیم نیز نوع بشر و انسان در طول تاریخ است نه خطابی شخصی و منحصر به فرد.

مجموعه تلویزیونی شهریار که به کارگردانی کمال تبریزی در سال ۱۳۸۴ ساخته شده و در آن جلوه‌هایی از زندگی این شاعر به تصویر کشیده شده‌است- در سال ۱۳۸۶ از طریق شبکه دوم سیما به نمایش درآمد که اعتراض دختر شهریار- -مریم بهجت تبریزی- به همراه داشت مبنی بر اینکه -نود درصد سریال شهریار ساختگی است– اما پسر شهریار -هادی بهجت تبریزی- معتقد است: -این سریال در کلیات هیچ مشکلی نداشت و در جزییات هم دست هنرمند باز است که تغییراتی را بوجود آورد تا مجموعه برای مخاطب جذابیت داشته باشد-.

مرکز مطالعات بین‌المللی استاد شهریار با مدیریت استاد علیرضا نایبی و مساعدت فرماندار هشترود – با هدف تحقیق و برگزاری مسابقات و همایش های مرتبط با استاد شهریار در شهرستان هشترود می باشد . امور فرهنگی الکترونیکی این مرکز بر عهده احمد کاوسی می باشد . شایان ذکر است اولین همایش دانش آموزی بزرگداشت استاد شهریار در سطح بین‌المللی – با حضور اساتید برجسته جهانی در شهرستان هشترود و توسط این مرکز برگزار شده است.

شهریار

مرگ

وی در روزهای آخر عمر- به دلیل بیماری- در بیمارستان مهر تهران بستری شد و پس از فوت در ۲۷ شهریور ۱۳۶۷- بنا به وصیت خود در مقبرهالشعرای تبریز مدفون گشت.

غزلیات

نمونه‌ای از غزلیات شهریار:

آمدی جانم به قربانت ولی حالا چرا؟                           بی‌وفا حالا که من افتاده‌ام از پا چرا؟
نوشدارویی و بعد از مرگ سهراب آمدی                       سنگدل این زودتر می‌خواستی حالا چرا؟
نازنینا ما به ناز تو جوانی داده‌ایم                                دیگر اکنون با جوانان ناز کن با ما چرا؟
آسمان چون جمع مشتاقان پریشان می‌کند                  در شگفتم من نمی‌پاشد ز هم دنیا چرا؟
در خزان هجر گل- ای بلبل طبع حزین                          خامشی شرط وفاداری بود غوغا چرا؟
شهریارا بی‌حبیب خود نمی‌کردی سفر این سفر            راه قیامت می‌روی تنها چرا؟

غزل علی ای همای رحمت

علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را                    که به ماسوا فکندی همه سایه هما را
دل اگر خداشناسی همه در رخ علی بین                     به علی شناختم من به خدا قسم خدا را
…
-همه شب در این امیدم که نسیم صبحگاهی               به پیام آشنایی بنوازد آشنا را-
ز نوای مرغ یا حق بشنو که در دل شب                        غم دل به دوست گفتن چه خوشست شهریارا

گفته شده که شهاب‌الدین مرعشی نجفی از فقهای شیعه درست در لحظه سرودن شعر -علی ای همای رحمت- توسط شهریار در خواب آن را شنیده‌است.

برگه اعلامیه مراسم چهلم شهریار

منبع :

آفتاب آنلاین

بیتوته

ویکی پدیا

انجمن اجتماع اندیشه - تمامی انجمن‌ها ]...